شراب از ديدگاه ابن سينا
جستاري که مي خوانيد نگاهي به کتاب قانون در طب تاليف شيخ الرئيس ابوعلي سينا مي باشد؛ که در آن ابن سينا شراب را نه حرام بلکه جايز براي سلامتي دانسته است تا آنجا که در شعري مي گويد:
شراب را چه گنه گر که ابلهي نوشد
گهي به تيغ برد دست و گهي به سوي نجق
چو بو علي مي ناب ار خوري حکيمانه
به حق حق که وجودت به حق شود ملحق
حلال گشت به فتواي عقل بر دانا
حرام گشت به فتواي شرع بر نادان
شراب سفيد و رقيق براي کساني که مزاج گرم دارند خوب است و سر درد نمي آورد و ممکن است بمناسبت رطوبت بخشي، سردرد ناشي از التهاب معده را از بين ببرد و يا سبک تر گرداند. شراب صاف شده همراه انگبين و نان نيز – بويژه اگر قبل از نوشيدن به مدت دو ساعت با هم آميخته گردند-همان کار را انجام دهند.
براي کسي که فربهي و نيرومندي آرزو مي کند، شراب شيرين و غليظ توصيه مي شود، ليکن بايد از بند آمدن ها بر حذر با شد. براي کسي که سرد مزاج و بلغمي است شراب سرخ و کهنه بي فايده نيست و علت آنرا سابقا بيان کرديم. قبل از هضم شدن و سرازير شدن لقمه نبايد مايعي به ميان آيد. اگر غذا بد کيموس باشد نبايد موقع خوردن آن و حتي بعد از هضم آن نوشابه اي خورد زيرا مواد آبکي، ميموس بد را تا نقاط دور دست بدن مي برد. نوشيدن شراب بر روي ميوه و بويژه بر روي خربزه خوب نيست.
نوشيدن شراب بايد با پيمانه هاي کوچک شروع شود و اين روش بهتر از نوشيدن با پيمانه هاي بزرگ تر است. کسي که به شراب عادت داشته باشد چنانچه در هنگام غذا خوردن سه پيمانه سر کشد زياني نمي بيند. اگر به شراب خو نگرفته است و داراي تن سالم است، چنانچه بعد از رگ زدن مقداري از آن بنوشد بي فايده نيست. کساني که بيماري زهره دارند و کساني که ترمزاجند از شراب بهره مي بينند، زيرا شراب زهره را مي راند و رطوبت را پخته مي گرداند.
هر قدرعطر شراب بيشتر، بوي آن در افزايش و مزه آن لذيذتر باشد ، نوع آن بهتر است. شراب بهترين غذا رسان به تمام بخش هاي بدن است. شراب بلغم را مي گدازد، صفرا را از ادرار و مشابه آن بيرون مي راند، سودا را مي لغزاند و آسان بيرون مي کند و بازگشت آن مانع مي شود؛ هر بند آمده اي را بدون اينکه گرمي بيگانه را زياد بکار برد آب مي سازد و مي گدازد. انواع شراب را در جاي خود توصيف خواهيم کرد.
کسي که مغزش نيرومند است و با شرب شراب به آساني مست نمي شود و مغز وي بخارهاي بالا رو و نا پسنديده را پذيرا نيست و از شراب بجز گرماي مناسب مزاج را نمي پذيرد، از تاثير شراب چنان صفاي ذهني بر او دست مي دهد که ذهن هاي ديگر به آن نمي رسد. در اشخاصي که حالت مغز بر عکس آن است، کنش هاي شراب نيز برعکس مي باشد.
کسي که سينه اش بي توان است و در فصل زمستان نفس تنگي بر او عارض مي شودنبايد زياد شراب بخورد و اگر بخورد معده اش نبايد پر از طعام باشد و بايد در غذايش ماده جريان اندازنده اي باشد تا اگر معده از شراب و طعام انباشته شد بيرون براند و بهتر آنست که جهت آسودگي آب انگبين بنوشد و آنرا باز بيرون دهد و بعد دهان را با سرکه و انگبين و رخساره را با آب سرد بشويد.
بدان که: شراب کهنه را بايد در رده داروها قرار داد نه رده غذاها. شراب نو رسيده براي کبد خوب نيست و کبر را بر اثر باد کردن و اسهال دادن به شورش مي اندازد. بهترين شراب ها آن است که نه کهنه و نه بسيار تازه است بلکه در ميانه قرار دارد، صاف است و سفيدي اش به سرخي مي زند، خوش بوست و طعم آن بين ترش و شيرين يعني ميخوش است .
بهترين شراب که شراب شسته نام دارد آن است که سه پيمانه پونه کوهي و يک پيمانه آب را هم بحدي بجوشانند که حجم آن به دو سوم اوليه برسد.
کسي که از خوردن شراب احساس سوزش مي کند بايد بعد از نوشيدن آن انار و آب بمکد و فرداي آنروز در ناشتا شربت افسنطين بنوشد و کمي غذا بخورد و استحمام کند
بدان : شراب آميخته با آب معده راسست و تر مي گرداند و زودتر مستي مي آورد، زيرا آبي که در آن است آنرا زودتر بمقصد مي رساند. شراب آميخته با آب، پوست را صيقل مي دهد و نيروهاي رواني را تشديد مي کند.
کسي که خود را خردمند مي داند نبايد ناشتا، قبل از اينکه اندام هاي تر مزاجش آب کافي خود را دريافت کنند شراب بخورد و نبايد کمي بعد از حرکات دشوار و خسته کننده شراب ميل نمايد، زيرا در اين حالات مغز و پي آسيب مي بينند و ترنجيدگي ، بهم خوردن عقل و يا بيماري ها روي مي آورند و يا مواد دفعي گرم پديد مي آيند.
برخي معتقدند اگر انسان يک يا دو بار در ماه مست شود خوبست زيرا نيروهاي رواني سبکبار ميشود و مي آسايند و ادرار و عرق بيرون مي روند، مواد دفعي مي گدازند و بويژه مواد بيرون ريختني معده آب مي شود و دفع مي گردند.
شراب خوردن خردسالا بدان مي ماند که چوب نازک سوزان را در آتش بياندازند.پيران تا مي توانند بنوشند. جوانان بايد اندازه نگهدارند که اندازه نکوست. شراب مناسب براي جوانان، شراب کهنه و آميخته با آب انار يا آب سرد و اين مانع مي شود که آسيب ببينند و مزاجشان بسوزد...
قانون در طب/تاليف شيخ الرئيس ابن سينا/کتاب اول
ابن القفطي/تاريخ الحکما/چاپ لايپزيک
جستاري که مي خوانيد نگاهي به کتاب قانون در طب تاليف شيخ الرئيس ابوعلي سينا مي باشد؛ که در آن ابن سينا شراب را نه حرام بلکه جايز براي سلامتي دانسته است تا آنجا که در شعري مي گويد:
شراب را چه گنه گر که ابلهي نوشد
گهي به تيغ برد دست و گهي به سوي نجق
چو بو علي مي ناب ار خوري حکيمانه
به حق حق که وجودت به حق شود ملحق
حلال گشت به فتواي عقل بر دانا
حرام گشت به فتواي شرع بر نادان
شراب سفيد و رقيق براي کساني که مزاج گرم دارند خوب است و سر درد نمي آورد و ممکن است بمناسبت رطوبت بخشي، سردرد ناشي از التهاب معده را از بين ببرد و يا سبک تر گرداند. شراب صاف شده همراه انگبين و نان نيز – بويژه اگر قبل از نوشيدن به مدت دو ساعت با هم آميخته گردند-همان کار را انجام دهند.
براي کسي که فربهي و نيرومندي آرزو مي کند، شراب شيرين و غليظ توصيه مي شود، ليکن بايد از بند آمدن ها بر حذر با شد. براي کسي که سرد مزاج و بلغمي است شراب سرخ و کهنه بي فايده نيست و علت آنرا سابقا بيان کرديم. قبل از هضم شدن و سرازير شدن لقمه نبايد مايعي به ميان آيد. اگر غذا بد کيموس باشد نبايد موقع خوردن آن و حتي بعد از هضم آن نوشابه اي خورد زيرا مواد آبکي، ميموس بد را تا نقاط دور دست بدن مي برد. نوشيدن شراب بر روي ميوه و بويژه بر روي خربزه خوب نيست.
نوشيدن شراب بايد با پيمانه هاي کوچک شروع شود و اين روش بهتر از نوشيدن با پيمانه هاي بزرگ تر است. کسي که به شراب عادت داشته باشد چنانچه در هنگام غذا خوردن سه پيمانه سر کشد زياني نمي بيند. اگر به شراب خو نگرفته است و داراي تن سالم است، چنانچه بعد از رگ زدن مقداري از آن بنوشد بي فايده نيست. کساني که بيماري زهره دارند و کساني که ترمزاجند از شراب بهره مي بينند، زيرا شراب زهره را مي راند و رطوبت را پخته مي گرداند.
هر قدرعطر شراب بيشتر، بوي آن در افزايش و مزه آن لذيذتر باشد ، نوع آن بهتر است. شراب بهترين غذا رسان به تمام بخش هاي بدن است. شراب بلغم را مي گدازد، صفرا را از ادرار و مشابه آن بيرون مي راند، سودا را مي لغزاند و آسان بيرون مي کند و بازگشت آن مانع مي شود؛ هر بند آمده اي را بدون اينکه گرمي بيگانه را زياد بکار برد آب مي سازد و مي گدازد. انواع شراب را در جاي خود توصيف خواهيم کرد.
کسي که مغزش نيرومند است و با شرب شراب به آساني مست نمي شود و مغز وي بخارهاي بالا رو و نا پسنديده را پذيرا نيست و از شراب بجز گرماي مناسب مزاج را نمي پذيرد، از تاثير شراب چنان صفاي ذهني بر او دست مي دهد که ذهن هاي ديگر به آن نمي رسد. در اشخاصي که حالت مغز بر عکس آن است، کنش هاي شراب نيز برعکس مي باشد.
کسي که سينه اش بي توان است و در فصل زمستان نفس تنگي بر او عارض مي شودنبايد زياد شراب بخورد و اگر بخورد معده اش نبايد پر از طعام باشد و بايد در غذايش ماده جريان اندازنده اي باشد تا اگر معده از شراب و طعام انباشته شد بيرون براند و بهتر آنست که جهت آسودگي آب انگبين بنوشد و آنرا باز بيرون دهد و بعد دهان را با سرکه و انگبين و رخساره را با آب سرد بشويد.
بدان که: شراب کهنه را بايد در رده داروها قرار داد نه رده غذاها. شراب نو رسيده براي کبد خوب نيست و کبر را بر اثر باد کردن و اسهال دادن به شورش مي اندازد. بهترين شراب ها آن است که نه کهنه و نه بسيار تازه است بلکه در ميانه قرار دارد، صاف است و سفيدي اش به سرخي مي زند، خوش بوست و طعم آن بين ترش و شيرين يعني ميخوش است .
بهترين شراب که شراب شسته نام دارد آن است که سه پيمانه پونه کوهي و يک پيمانه آب را هم بحدي بجوشانند که حجم آن به دو سوم اوليه برسد.
کسي که از خوردن شراب احساس سوزش مي کند بايد بعد از نوشيدن آن انار و آب بمکد و فرداي آنروز در ناشتا شربت افسنطين بنوشد و کمي غذا بخورد و استحمام کند
بدان : شراب آميخته با آب معده راسست و تر مي گرداند و زودتر مستي مي آورد، زيرا آبي که در آن است آنرا زودتر بمقصد مي رساند. شراب آميخته با آب، پوست را صيقل مي دهد و نيروهاي رواني را تشديد مي کند.
کسي که خود را خردمند مي داند نبايد ناشتا، قبل از اينکه اندام هاي تر مزاجش آب کافي خود را دريافت کنند شراب بخورد و نبايد کمي بعد از حرکات دشوار و خسته کننده شراب ميل نمايد، زيرا در اين حالات مغز و پي آسيب مي بينند و ترنجيدگي ، بهم خوردن عقل و يا بيماري ها روي مي آورند و يا مواد دفعي گرم پديد مي آيند.
برخي معتقدند اگر انسان يک يا دو بار در ماه مست شود خوبست زيرا نيروهاي رواني سبکبار ميشود و مي آسايند و ادرار و عرق بيرون مي روند، مواد دفعي مي گدازند و بويژه مواد بيرون ريختني معده آب مي شود و دفع مي گردند.
شراب خوردن خردسالا بدان مي ماند که چوب نازک سوزان را در آتش بياندازند.پيران تا مي توانند بنوشند. جوانان بايد اندازه نگهدارند که اندازه نکوست. شراب مناسب براي جوانان، شراب کهنه و آميخته با آب انار يا آب سرد و اين مانع مي شود که آسيب ببينند و مزاجشان بسوزد...
قانون در طب/تاليف شيخ الرئيس ابن سينا/کتاب اول
ابن القفطي/تاريخ الحکما/چاپ لايپزيک
